Overslaan en naar de inhoud gaan

Dyspnee

DYSPNEE

 Active Image

Dyspnoe of dyspnoea betekent bemoeilijkte ademhaling, kortademigheid, benauwdheid
 
De oorzaken kunnen op verschillende niveau's liggen:
 
ventilatie
     zuurstofarme lucht
     verstopping vd bronchi
     vochtophoping in de borstholte
stoornis id gaswisseling id longen  
perfusie
     cardiale oorzaken
     shock
 
1. Kliniek
Alhoewel het klinisch beeld wordt genoemd naar de symptomen van de ademhaling, is het belangrijk ook te letten op andere symptomen
     cardiovasculair
     bewustzijn
     huid
     clubbing
 
 

Ademhaling

moeilijke ademhaling:
     oncomfortabel
     veel inspanning vergend
(sub)obstructie bovenste luchtwegen:
     stridor
tachypnee
gebruik secundaire AH spieren
longgeluiden:
     wheezing (expiratoir)
          spasmen grote luchtwegen
     stridor (inspiratoir)
          subobstructie bovenste luchtwegen)
     reutels
     vesiculair ademgeruis:
          asymmetrisch
          afwezig
 
geur van uitgeademde lucht
     acetongeur: ketotisch
 
 

Cardiovasculaire symptomen

opzetting V. Jugularis externa
hartgeruis
S3 gallop
ritmestoornissen
 

CZS

bewustzijnsveranderingen
 
Algemeen
Huid
     bleek
     cyanose
     klam of droog
     koud of warm
     oedemateus
patiënt wil misschien niet neerliggen
 
Clubbing: Trommelstokvingers
 

2. Oorzalijke niveau's

Bij dyspnee kunnen verschillende oorzaken meespelen. Het is belangrijk deze te kunnen differentiëren alvorens een therapie in te stellen.
 
Ventilatie
Czs aandrijving AH: Ademhalingscontrolecentra
     Hersenstam
     Cortex cerebrum
 
Sensoren die de AH controle beïnvloeden
     CO2 sensoren (centraal)
     PO2 sensoren (perifeer)
 
Mechanoreceptoren id longen
     Chemische irritatie
     Uitrekking
     Aspiratie
 
AH spieren
     Diafragma
     Thoraxwandspieren
     Innervatie
          T1-T12
          C3-C8
 
 
Perfusie
hartfalen
 
Cardiale klachten kunnen een gevoel van dyspnee opwekken. Zo zal inspanningsangor dikwijls worden uitgelegd als een "dyspnee d'effort". Ook acute angor tgv een hartaanval kan lijken op dyspnee.
Daarnaast zal hartfalen ook vaak leiden tot pulmonale hypertensie met longoedeem tot gevolg.

 

 

Metabole functie

Een metabole acidose zal reactief een hyperventilatie uitlokken. Dit kan het eerste symptoom zijn dat de patiënt naar de arts drijft. De differentiaaldiagnose van hyperventilatie door stress of door metabole acidose dient te worden gemaakt.
 

3. Diagnostische workup

Bij dyspnee is de anamnese en het klinisch onderzoek van primordiaal belang. Kennis van de thuismedicatie en de voorgeschiedenis samen met het klinisch beeld geven vaak een correcte eerste diagnose.
 

Anamnese

ontstaan
pijn, beklemmend gevoel?
eerder dezelfde klachten?
voorgeschiedenis
allergie
thuismedicatie
 
 

KO

Inspectie
     kleur patiënt
     gebruik secundaire AH spieren
     frequentie ademhaling
     vrije luchtweg?
Auscultatie
     vesiculair ademgeruis
          ruw, normaal, zwak, afwezig
     crepitaties / reutels
palpatie
     subcutaan emfyseem
     oedemen
percussie
     lucht-vocht niveau's
 

Pulse oximetrie

Handig, goodkoop en vrij betrouwbaar toestel
bij saturaties < 90 sterke daling pO2
cave vals normaal bij CO intoxicatie
cave meet slecht bij koude handen, slechte perifere perfusie en soms bij nagellak
 

RX thorax

pneumothorax
infiltratie
pleuraal vocht
hartschaduw verbreed?
hili fors?
 

RX hals weke delen

bij vermoeden oedeem rondom glottis of vreemd voorwerp
 
Art bloedgassen
pH: acidose - alkalose
pCO2
pO2
bicarbonaat
electrolieten
hemoglobine
 
 
Lab
CBC: anemie, infectie
Electrolyten
Ureum, creatinine
Glucose
Schildklierfunctie
verhouding methemoglobine/carboxyhemoglobine
 
urine: toxico screening, urinedebiet
 
 
ECG
 
CT longen + angiogram
Longembolen
 

Ventilatie/perfusie scan

longembolen
 

Echocardiografie

longembolen
hartdecompensatie
overvulling
ventrikelwand functie
 

Spirometrie

piek flow expiratie: maat voor bronchospasmen
 

Tensilon test

om myastenia gravis vast te stellen
 
4. DD
Bovenste luchtweg
     Epiglottitis
     Larynxobstructie
     Tracheïtis
     Tracheobronchitis
 
Longen
     Tumor
     Asthma
     Thoraxtrauma
     Emfyseem
     Effusiestoornis
     Pneumothorax
     Longembolen
     Bronchitis
     Pneumonie
     Restrictief longlijden
 
Cardiovasculair
     chronisch hartfalen
     hartdecompensatie
     Ritmestoornissen
     Intracardiale shunt
     Linker ventrikel falen
     Myxoma
     Pericardlijden
     Kleplijden
 
Neuromusculair
     CZS stoornissen
     Ruggemergletsels
     N phrenicusletsels
     Diafragmaletsels
     Myopathie
     Neuropathie
     Systemische neuromusculaire aandoeningen
 
Acidose
Anemie: Hoogte
ANAFYLAXIE
Schildklierstoornissen
Sepsis
Psychogeen (bijv hyperventilatie)
 
5. Therapie
Eerste opvang: ABC
Snelle intubatie: Om respiratoire stress te beperken
O2

Oorzakelijke therapie

     cardiale ischemie

     Pulmonale hypertensie

Voeg een nieuwe reactie toe

Login om te reageren