Werveltraumata: algemeen

FRACTUREN EN DISLOCATIES VAN DE WERVELKOLOM

Indeling van de wervelkolom:
-    upper cervicaal     C1-C2
-    sub-axiaal         C3-C7
-    thoracolumbaal     Th1-L5
-    sacraal

Ongevalsmechanisme zijn variabel:
-    stomp
-    scherp
-    acceleratie
-    deceleratie

Patiënt met wervelletsel (let op):
-    bijkomend ander letsel
-    neurologie
-    ongevalsmechanisme
-    stabiliteit

Behandeling vindt in 5 stappen plaats:
1. immobilisatie en stabilisatie
2. ABC evaluatie
3. X-foto
4. alignement van de wervels verzorgen
5. definitief behandelingsplan :    operatief, brace, tractie

Anatomische overweging:
evenwicht tussen lordose en kyphose zorgt voor een perfecte positionering van het hoofd boven het bekken
•    lordose    

       cervicaal (25°)
       lumbaal (50°)

•    kyphose    

        thoracaal (35°)
        sacraal

Indeling fracturen in pijler theorie:
•    voorste pijler    

                ligament longitudinale anterior
                anterieure helft corpus
                anterieure helft tussenwervelschijf
•    middelste pijler    

                achterste deel corpus
                ligament longitudinale posterior
                achterste tussenwervelschijf
•    achterste pijler    

                pedikels
                boog
                ligamentum flavum
                interspinale ligamenten

Ossale anatomie:
-    7 cervicale wervels
-    50-60% flexie/extensie tussen C0-1
-    50-60% rotatie tussen C1-2
-    alle andere tussen C3-7
-    C1 heeft geen corpus, wel 2x een massa lateralis 

                geeft steun aan de condylen van het achterhoofd
                steunt op de massa lateralis C2
-    C2 heeft dens
-    stabiliteit C0-2 is voornamelijk ligamentair
-    overige wervels:     klein corpus
-    C2-6 foramen vertebralis voor art. vertebralis

-    thoracaal 

           dunne pedikels
           processi transversi articuleren met de rib

-    lumbaal brede wervels en grote pedikels

Bewegingen:

-    cervicaal liggen facetgewrichten meer horizontaal
-    thoracaal liggen facetgewrichten meer verticaal
-    lumbaal liggen facetgewrichten meer verticaal
    facetgewrichten laten met name flexie en extensie bewegingen toe

Ligamenten:
-    C0-2 ligamenten alare en apicale ligamenten; stabiliseren de dens in atlasforament     magnum gebied
-    rotatie geremd door ligament alare
-    antero/postero stabiliteit met name door ligament transversum
-    ligament longitudinale anterior en posterior
    - over gehele wervelkolom dun op corpus, dik op discus
    - posterieure stabiliteit door flavum, supra spinosa ligament, interspinale ligament
-    tussen C0 en C1 geen flavum maar dun occipitaal membraan

Biomechanisch:
-    kracht loopt 

        cervicaal door corpus
        thoracaal anterieur van corpus
        lumbaal posterieur van corpus
        net voor sacrum langs
-    discus brengt kracht over
-    IAR (instantaneous axis of rotation) geeft plaats aan waar rotatie over plaatsvindt
-    IAR per wervel en per beweging berekend

Neurologische uitval:
-    uitval na trauma kan optreden zonder ossale schade, met name bij kinderen
-    type uitval is afhankelijk van niveau

typen incomplete laesies
•    anterior cord syndroom
    - motor functie weg
    - diep gevoel en propriosepsis aanwezig
•    posterior cord syndroom
    - motor functie intact
    - diep gevoel en propriosepsis weg
•    cervicaal central cord syndroom
    - armen meer aangedaan dan de benen
•    brown sequard
    - hemisectie van RM in axiale richting
    - ipsilateraal motor functie valt uit
    - contralateraal pijn en temp zin valt uit

-    trauma te zien op X-foto loopt niet altijd parallel met mate van neurologische schade;
    parameters

        diameter kanaal
        vernauwing kanaal ten opzichte van pretrauma (<50% ernstig letsel)
        AP diameter < 10-13 mm

-    decompressie bij complete laesie niet zinvol, wel bij incomplete laesie

Behandeling in acute situatie:

-    wervelkolom stabiliseren
-    elke 2 uur log roll
-    bij cervicaal letsel evt. halotractie 5 pnd trekken per niveau

Onderzoek:
-    foto wervelkolom AP en lateraal (bekijk of contouren van wervel kloppen)
-    2de instantie of na een week flexie/extensie opname
-    instabiliteit cervicale wervelkolm

                        3½ mm of meer translatie tussen wervels
                        11° of meer lordose of kyphose toename ten opzichte van andere wervels

Ruggemerg letsels:
geen eensluidende therapie
hoge dosis methyl prednisolon