FSH (follikelstimulerend hormoon)

WANNEER KAN HET NUTTIG ZIJN OM DE CONCENTRATIE VAN FSH TE BEPALEN?

->    interpretatie bij vrouwen is alleen nuttig indien rekening wordt gehouden met:
          -        leeftijd
          -        datum laatste menstruatie
          -        gebruik van contraceptiva

->    bepaling is nuttig bij:
          -        mannen:
                    *        bij insufficientie van de testes
                    *        bij insufficientie van de hypofyse of de hypothalamus
          -        vrouwen:
                    *        ter bevestigen van de menopauze
                    *        bij insufficientie van de ovaria
                    *        bij insufficientie van de hypofyse/ hypothalamus
                    *        bij amenorroe
                    *        bij hirsutisme

WANNEER VERWACHTEN WE EEN GEDAALDE BLOEDCONCENTRATIE VAN FSH?

-        insufficientie van de hypothalamus
-        insufficientie van de hypofyse
-        gebruik van contraceptiva
-        hyperoestrogenemie (zwangerschap, tumor van de granulosa)
-        hyperandrogenemie

WANNEER VERWACHTEN WE EEN VERHOOGDE CONCENTRATIE VAN FSH?

-        insufficientie van de ovaria of de testes
-        menopauze
-        hypofysaire tumor

FYSIOLOGISCHE GEGEVENS VAN FSH

          -        Het follikel stimulerend hormoon is een glycoproteine dat door de
                    adenohypofese wordt gesecerneerd.
          -        de secretie van FSH door de hypofyse wordt bepaald door:
                    *        de concentratie van LHRH uit de hypothalamus
                    *        een negatieve feed-back: door de oestrogenen bij de vrouw en bij de
                              man door een substantie (inhibine genaamd) die
                              door de Sertoli-cellen wordt gesecerneerd.
                              ->    een verlaging van de concentratie van circulerende oestrogenen
                                        (bv. tijdens de menopauze) stimuleert de hypofyse tot secundaire
                                        secretie van FSH en LH
                              ->    een verhoging van de oestrogenen (bv. orale contraceptiva)
                                        inhibeert de hypofyse met secundaire verlaging van de
                                        concentraties van FSH en LH
                    *        een positieve feedback door oestrogenen op het einde van de
                              folliculaire fase: de sterke verhoging van de concentratie van
                              oestrogenen onder    invloed van FSH op het einde van de folliculaire
                              fase oefent een positieve feed-back op de hypofyse uit wat tot
                              secretie van FSH en LH leidt en  tot het optreden van de
                              ovulatie in het midden van de cyclus
          -        bij de man heeft FSH 2 essentiele activiteiten:
                    ->    een activiteit op de tubuli seminiferi met stimulatie van de                               
                              spermatogenese
                    ->    een activiteit op de Sertoli-cellen in de testes met stimulatie van de
                              secretie van ABP (Androgen Binding Protein)
          -        bij de vrouw stimuleert FSH voor de puberteit de secretie van oestrogenen
                    door de ovaria.  Deze zijn verantwoordelijk voor de somatische en
                    genitale groei van het meisje.
          -        na de puberteit en tot de menopauze heeft FSH 2 belangrijke activiteiten:
                    *        tijdens de eerste fase van de cyclus stimuleert FSH in de ovaria de
                              ontwikkeling van de follikels met secundaire productie van
                              oestrogenen
                    *        in het midden van de cyclus leiden de pieken van FSH en
                              LH tot het optreden van de ovulatie

AFNAME VAN FSH
          -        droge buis

REFERENTIEWAARDEN VAN FSH IN HET BLOED

          -        voor de puberteit: < 4 mIE/ ml
          -        volwassenen: < 9 mIE/ ml (varieert weinig met de tijd)
          -        bij de vrouw:
                    *        voor de puberteit: 1-9 mIE/ ml
                    *        folliculaire fase: 1-9 mIE/ ml
                    *        ovulatiepiek: 10-19mIE/ ml
                    *        luteale fase: 1-9 mIE/ ml
                    *        menopauze: 25-100 mIE/ ml