Testosteron

WANNEER IS HET NUTTIG OM DE TESTOSTERONCONCENTRATIE TE BEPALEN?

-        onderzoek van hirsutisme of hyperandrogenisme

-        onderzoek van mannelijke steriliteit of testesinsufficientie

-        follow-up van een neoplasie van de prostaat de met anti-androgenen
          wordt behandeld

WANNEER IS DE TESTOSTERONCONCENTRATIE VERLAAGD?

De voornaamste oorzaken:

-        insufficientie van de hypofysaire of de hypothalamus

-        insufficientie van de testes

-        orchidectomie

-        hoge leeftijd

-        oorzaken die de concentratie van SHBG kunnen verminderen:
          *        hypothyroidie
          *        anorexia nervosa
          *        intermitterende acute porfyrie

-        immobilisatie

-        langdurige behandeling met corticoiden

-        syndroom van Klinefelter (XXY)

-        intense fysieke inspanning

  WANNEER KAN DE TESTOSTERONCONCENTRATIE GESTEGEN ZIJN?

De voornaasmte oorzaken zijn:

-        tumoren van de ovaria, de testes of de bijnieren

-        oorzaken die de concentratie van SHBG kunnen verhogen:
          *        hyperthyroidie
          *        cirrose
          *        behandeling met oestrogenen
 

DE FYSIOLOGISCHE BASIS VAN TESTOSTERON

        *        bij de man:

                    -        is het belangrijkste androgeen

                    -        synthese gebeurt hoofdzakelijk in de testes en
                              in mindere mate in de bijnieren:

                              *        synthese in de testes:
                                        -        de Leydigcellen zijn de voornamste syntheseplaats
                                        -        secretie begint in de 7de foetale week en stopt enkele manden
                                                  na de geboorte
                                        -        tijdens de puberteit verschijnt de secretie van testosteron
                                                  opnieuw onder invloed van LH

                              *        synthese in de bijnieren:
                                        -        onder invloed van ACTH wordt cholesterol in de bijnieren tot
                                                  pregnenolon en vervolgens tot testosteron omgezet

          *        bij de vrouw:

                    -        synthese gebeurt zowel in de ovaria als in de bijnieren;

                              *        synthese in de ovaria:
                                        -        gebeurt continu en fluctuaties zijn minimaal

                              *        synthese in de bijnieren:
                                        -        idem als bij de man

          *        verschillende wijzen ven metabolisatie:

                    -        tot oestradiol door de huid, vetweefsel, de lever en de hersenen

                    -        tot dihydrotestosteron door de huid, testes en de prostaat

                    -        tot andosteron en etiocholanolon in de lever

          *        voornaamste biologische functies:

                    -        stimuleren spermatogenese bij de man

                    -        inhiberen van de cellulaire proliferatie in de ovariumfollikels bij de vrouw

                    -        ontwikkelen van de secundaire mannelijke geslachtskenmerken
                              (haren, stem, spieren, libido, ...)

                    -        negatieve feedback op de as hypothalamus-hypofyse:
                              een overmaat aan testosteron inhibeert de secretie van LH in de
                              hypofyse en een tekort stimuleert deze secretie

                    -        voornaamste bron van oestrogenen bij de man

                    -        stimuleren van de groei van bepaalde tumoren zoals tumoren
                              van de prostaat

STAALNAME

          -      veneuse bloedname met een droge buis
      
REFERENTIEWAARDEN

          -        totaal testosteron:

                    *        mannen:
                                        -        voor de puberteit:          0.1 - 1 ng/ ml
                                        -        volwassenen:                     3 - 10 ng/ ml

                    *        vrouwen:
                                        -        voor de puberteit:          0.01 - 0.1 ng/ ml
                                        -        volwassenen:                      0.2 - 0.8 ng/ ml

          -        vrij testosteron:

                    *        mannen:
                                        -        70 - 200 pg/ ml

                    *        vrouwen:
                                        -        2.6 - 8.1 pg/ ml