Progesteron

WANNEER IS HET NUTTIG OM PROGESTERON TE BEPALEN?

- evaluatie van de functie van de gonaden

- essentieel bij het onderzoek van amenorroe

-        volgen van een ovulatiecyclus en zwangerschap

WANNEER KAN JE EEN VERLAGING VAN HET PROGESTERONGEHALTE VERWACHTEN?

De voornaamste oorzaken zijn:

-        insufficientie van de hypofyse of de hypothalamus

-        insufficientie van de ovaria of de testes

-        insufficientie van de bijnieren

-        menopauze

-        ovariectomie
 

WANNEER KAN JE EEN VERHOGING VAN HET PROGESTERONGEHALTE VERWACHTEN?

De voornaamste oorzaken zijn:

-        orale contraceptiva

-        zwangerschap
 

FYSIOLOGISCHE BASIS VAN PROGESTERON

1.    FYSIOLOGISCHE GEGEVENS
          -        bij de man:
                    *        de concentratie is laag en afkomstig van:
                              -        de bijnieren:
                                        *        cholesterol wordt in de bijnieren omgezet tot pregnenolon
                                                  en vervolgens tot progesteron.  Deze wordt verder omgezet
                                                  tot:
                                                  -        17 OH-progesteron
                                                  -        androsteendion
                                                  -        testosteron
                                                  -        cortisol
                              -        de testes:
                                        *        onder invloed van LH zetten de Leydigcellen in de testes
                                                  cholesterol om tot pregnenolon en vervolgens tot progesteron
                                                  en verder tot:
                                                  -        17 OH-progesteron
                                                  -        androsteendion
                                                  -        testosteron
          -        bij niet-zwangere vrouwen:
                    *        het progesteron is afkomstig van verschillende bronnen:
                              -        de bijnieren:
                                        *        de metabole wegen zijn hetzelfde als bij de man
                              -        de ovaria:
                                        *        tijdens de folliculaire fase is de concentratie van progesteron
                                                  laag en wordt bepaald door de secretie door de bijnieren
                                        *        tijdens de luteale fase stijgt de concentratie en is een uiting
                                                  van de hormonale activiteit van het corpus luteum
                                        *        met de menopauze verdwijnt de activiteit van de ovaria zodat
                                                  de concentratie van progesteron laag wordt en alleen
                                                  afkomstig is van de bijnieren
                              -        perifere weefsels:
                                        *        bepaalde weefsels hebben de eigenschap het door de bijnieren
                                                  gesecerneerde pregnenolon om te zetten tot progesteron
          -        bij zwangere vrouwen:
                    *        het circulerende progesteron is afkomstig van verschillende bronnen
                              -        de ovaria:
                                        *        het progesteron is bij de aanvang afkomstig van de activiteit van het corpus
                                                  luteum
                              -        de placenta:
                                        *        na enkele weken wordt de placenta de voornaamste bron voor
                                                  de synthese van progesteron.  De concentratie stijgt geleidelijk
                                                  in de loop van de zwangerschap als gevolg van de activiteit van
                                                  de placenta.
                              -        de foetale bijnieren:
                                        *        op het einde van de zwangerschap is een gedeelte van het
                                                  circulerende progesteron afkomstig van de synthese door de
                                                  foetale bijnieren

WAT ZIJN DE VOORNAAMSTE FUNCTIES VAN PROGESTERON IN HET LICHAAM?

          -        voorbereiden van de uterus voor een eventuele inplanting van een embryo
          -        stimuleren van de secretie van de endometriale klieren
          -        inhibitie van de uterine motiliteit
          -        inhibitie van de lactatie
          -        negatief feed-back effect op de hypothalamus-hypofyse-as
          -        progesteron is een bron voor verschillende hormonen:
                    androgenen, cortisol, ....

STAALNAME VAN VENEUS BLOED VOOR DE PROGESTERONBEPALING

          -        droge buis
      
REFERENTIEWAARDEN
          -        mannen:      0.1 - 0.4 ng/ ml

          -        vrouwen:  
                    *        voor de puberteit:          0.1 - 0.4 ng/ ml
                    *        folliculaire fase:                0.1 - 1.5 ng/ ml
                    *        ovulatiepiek:                        0.5 - 3 ng/ ml
                    *        luteale fase:                          2.5 - 30 ng/ ml
                    *        menopauze:                        0.1 - 0.4 ng/ ml

          -        zwangerschap:
                    *        stijgt tussen +- 6 weken en 40 weken tot 200 - 300ng/ ml