Prolactine

WANNEER IS BEPALING VAN PROLACTINE NUTTIG?

-        bij het onderzoek van:    
          *        amenorroe of steriliteit bij vrouwen
          *        impotentie of gynaecomastie bij mannen

-        bij het onderzoek van hypothyroidie:
          *        primaire hypothyroidie gaat frequent gepaard met een hoge concentratie
                    van prolactine
          *        hypothyroidie van hypofysaire oorsprong gaat gepaard met een normale
                    of lage concentratie van prolactine

-        beoordeling van de hypofysaire respons op een TRH-test

-        bevestiging van een aanval van epilepsie
 

WANNEER IS DE CONCENTRATIE VAN PROLACTINE VERLAAGD?

De voornaamste oorzaken zijn:

-        hypofysaire insufficientie

-        farmaca:
          *        L-dopa
          *        bromocriptine
          *        dopamine
          *        naloxon
          *        schildklierextracten

WANNEER IS DE CONCENTRATIE VAN PROLACTINE VERHOOGD?

De voornaamste oorzaken zijn:

-        zwangerschap, postpartum, neonatale periode

-        zuigen, lactatie

-        stress, fysieke inspanning

-        hypofysaire tumoren

-        stoornissen van de hypothalamus (tumoren, sarcoidose)

-        ectopische secretie van prolactine door een tumor (bv. longtumor)

-        primaire hypothyroidie

-        nierinsufficientie

-        insufficientie van de bijnieren

-        geneesmiddelen:
          *        neuroleptica
          *        anti-depressiva
          *        opiaten
          *        contraceptiva, oestrogenen
          *        antihistaminica
          *        cimetidine
          *        reserpine
          *        alpa-methyldopa
          *        TRH
-        epilepsie

DE FYSIOLOGISCHE BASIS VAN PROLACTINE

        -        wordt door de voorkwab van de hypofyse gesecerneerd

          -        de synthese van prolactine staat onder invloed van 2 factoren
                    uit de hypothalamus:
                    *        PIF (Prolactin Inhibiting Factor) dat de secretie van prolactine inhibeert
                    *        PRF (Prolactin Releasing Factor) dat de secretie stimuleert

          -        opmerkingen:
                    *        elke dopaminerge substantie de secretie van PIF stimuleert en de
                              synthese van prolactine inhibeert
                    *        elke antidopaminerge substantie het omgekeerde effect geeft

          -        bij mannen, kinderen en vrouwen buiten de zwangerschap is de
                    concentratie vrij constant

          -        tijdens de zwangerschap oefenen circulerende oestrogenen en
                    progestagenen een drievoudige activiteit uit.
                    *        zij bereiden het borstweefsel voor op de lactatie
                    *        zij stimuleren de lactotrope cellen in de hypofyse tot secretie van
                              prolactine.  De concentratie van prolactine verhoogt progressief van
                              het eerste zwangerschapstrimester tot het einde van de
                              zwangerschap.
                    *        zij inhiberen de secretie van melk tijdens de gehele duur van de
                              zwangerschap

          -        bij de bevalling verdwijnt door de sterke daling van de concentratie van
                    oestrogenen en progestagenen de inhiberende acitiviteit op de
                    melksecretie.  Deze treedt op onder invloed van prolactine.

          -        de lactatie wordt onderhouden door het zuigen op de tepel.
                    Dit zuigen stimuleert sensoriele receptoren die rechtstreeks op de
                    hypothalamus werken en de secretie van prolactine stimuleren.
                    Bij het stopzetten van het zuigen, zal de stimulus verdwijnen en dus de
                    melkproductie verdwijnen.

          -        de halveringstijd van prolactine bedraagt 20 - 30 min

          -        afbraak gebeurt door de lever en nieren

          -        toestand van hyperprolactinemie kan leiden tot:
                    *        oligomenorroe of amenorroe
                    *        galactorroe
                    *        steriliteit bij de vrouw
                    *        vermindering van de libido en impotentie bij de man
                    *        gynaecomastie

STAALNAME

          -      veneuse bloedname in een droge buis

REFERENTIEWAARDEN
          -        5 - 15 ng/ ml
          -        zwangerschap: stijgt na ongeveer 4 weken